Inhoudsopgave
Falafel is een populair Midden-Oosters streetfood- en vegetarisch gerecht. Het bestaat uit gemalen bonenbeignets die tot in de perfectie knapperig gefrituurd zijn. Meestal gemaakt van kikkererwten of tuinbonen of een combinatie van beide: ze vormen kleine ronde pasteitjes of balletjes, gekruid met kruiden en specerijen.
Ze worden het meest geserveerd in warm pitabrood met verse groenten en besprenkeld met tahinsaus of yoghurt. Het resultaat is een van 's werelds meest geliefde sandwiches. Neem een hap van een goede falafel en je ontdekt een knapperige korst aan de buitenkant en een malse, sappige binnenkant bezaaid met groene kruiden.
De smaak is rijk hartig: aards van peulvruchten, helder van koriander of peterselie, en aromatisch van knoflook, ui en kruiden zoals komijn en korianderFalafel is van bescheiden oorsprong uitgegroeid tot een wereldwijd gerecht, dat door veganisten, vegetariërs en omnivoren wordt gegeten als een smakelijke, voedzame maaltijd of snack.
Een blik in het verleden van falafel
De precieze oorsprong van falafel is onderwerp van discussie in het Midden-Oosten. Veel voedselhistorici geloven dat het zijn oorsprong vindt in Egypte, waar het bekendstaat als ta'amiya en gemaakt wordt van tuinbonen. Het wordt vaak geassocieerd met Koptische christenen en de traditie om tijdens de vastentijd geen vlees te eten, hoewel er weinig concrete schriftelijke bronnen zijn.
De eerste verwijzingen naar falafel dateren uit de late 19e of vroege 20e eeuw. Het Arabische woord "falafel" is de meervoudsvorm van "filfil", wat peper betekent. Begin 20e eeuw bereikte falafel de Levant – Syrië, Libanon, Israël/Palestina en Jordanië – waar kikkererwten in veel versies de tuinbonen vervingen.
Falafel werd populair in steden als Beiroet, Damascus en Jeruzalem als goedkoop, eiwitrijk straatvoedsel. Na verloop van tijd kreeg het een nationale symboliek, vooral in Israël, hoewel de acceptatie ervan ook culturele en politieke discussies heeft aangewakkerd.
Tegen het midden van de 20e eeuw was falafel wijdverspreid bij fastfoodkraampjes en markten in het Midden-Oosten. Immigrantengemeenschappen brachten het naar Europa en Noord-Amerika, waar het populair werd als een smaakvolle, vleesloze optie. Tegenwoordig is het te vinden in steden over de hele wereld, van Parijs tot New York en Tokio, vaak naast shoarma en hummus op menu's.
Hoe falafel wordt gemaakt
De belangrijkste ingrediënten zijn peulvruchten, bijvoorbeeld kikkererwten of tuinbonen, kruiden, specerijen en smaakmakers. Traditionele bereidingen gebruiken gedroogde bonen die een nacht in water worden geweekt en vervolgens tot een grove pasta worden vermalen.
Voor kikkererwtenfalafel worden geweekte bonen gemengd met ui, peterselie of koriander, knoflook, komijn, koriander, zout en peper. Een kleine hoeveelheid baking soda of bakpoeder kan worden toegevoegd om de textuur lichter te maken. Het mengsel wordt gemalen tot het samenhangend is, maar geen gladde pasta vormt.
Falafel wordt met de hand, lepels of een mal, een zogenaamde aleb falafel, tot pasteitjes of balletjes gevormd. Deze worden in olie gefrituurd tot de buitenkant goudbruin is en de binnenkant nog smeuïg blijft.
Kikkererwtenzetmeel fungeert als bindmiddel zonder bloem of ei. Egyptische ta'amiya bevat vaak kikkererwtenmeel of tarwebloem en extra kruiden zoals dille, wat resulteert in een heldergroene binnenkant.
De beste falafel wordt uitgelekt en direct geserveerd, terwijl deze nog knapperig en vers is.
Gemakkelijke en leuke falafelvariaties om te proberen
- Klassieke kikkererwtenfalafel: Kikkererwten gemengd met peterselie, knoflook, komijn en koriander. Gebakken tot ze goudbruin en luchtig zijn, perfect in pitabroodjes of saladekommen.
- Heldere bietenfalafel: Geraspte bieten toegevoegd voor een roze tintje. Lichtzoet en een echte blikvanger in wraps of bowls.
- Regenboog Falafel: Vijf versies op basis van groenten, erwt, biet, wortel en meer, samen gepresenteerd op een feestelijke schaal.
- Gebakken falafel met avocado-dilleroom: Een lichtere versie uit de oven, geserveerd met romige avocado-dillesaus.
- Falafel uit de Airfryer: Knapperig en minder vet, ideaal voor een makkelijk diner doordeweeks.
- Edamame Falafel: Een moderne variant waarbij edamame met kikkererwten wordt gemengd voor extra proteïne.
Hoe falafel in de cultuur past
De meest iconische serveerstijl is die van drie of vier falafelballetjes in een pitabroodje met tomaten, komkommers, ingelegde rapen en tahinsaus. Hete saus zorgt vaak voor een pittige twist.
In mezze-gerechten kan falafel kleiner zijn en worden geserveerd met dipsauzen zoals hummus of baba ganoush. Voor velen in het Midden-Oosten is het comfortfood, een gerecht dat vaak wordt geassocieerd met de kindertijd en snelle lunches. In Israël wordt het vaak de nationale snack genoemd.
In Libanon en andere Arabische landen wordt falafel ook als ontbijt gegeten. Het werd omarmd door vegetarische en veganistische gemeenschappen toen vleesvrije diëten in de jaren 60 en 70 aan populariteit wonnen.
Falafel is vullend, betaalbaar en veelzijdig. Het voedt al generaties lang gemeenschappen en is nu wereldwijd te vinden in universiteitskantines, kantoorkantines en eetstalletjes. Variaties zoals falafel hamburgers, falafelsalades en zelfs falafelwafels laten de veelzijdigheid ervan zien.
Falafel trivia om van te genieten
McDonald's Egypte introduceerde in een aantal steden het "McFalafel"-ontbijtproduct, een voorbeeld van lokale fastfoodinnovatie.
Falafel kan uit elkaar vallen als het gemaakt wordt met bonen uit blik als ze te vochtig zijn. De oplossing is om gedroogde, geweekte bonen te gebruiken en goed te laten uitlekken. Dranken met bloem of kikkererwtenmeel helpen ook om het mengsel te binden.
Elk jaar vieren fijnproevers Internationale Falafeldag op 12 juni—een wereldwijde waardering voor dit geliefde gerecht uit het Midden-Oosten, gedeeld via restaurants, recepten en sociale media.
Moderne cafés serveren kleurrijke falafel, van rode bieten tot worteltjes met sinaasappels. Sommige gezondheidsbewuste keukens bakken falafel in plaats van te frituren, hoewel velen de gefrituurde knapperigheid verkiezen.
In het Engels wordt "falafel" zowel in enkelvoud als meervoud gebruikt, terwijl in het Arabisch het meervoud falāfil is. Dit past bij hoe mensen vaak falafel in meerdere porties eten.
Van Caïro tot Tel Aviv, van straatstalletjes tot kosmopolitische food courts: de aantrekkingskracht van falafel overstijgt grenzen, generaties en culinaire trends.
