Wat is Matcha?

Matcha is een soort groene theepoeder die oorspronkelijk uit Japan komt en niet alleen als drankje wordt gedronken, maar ook als hoeksteen van Japanse theeceremonies en een veelzijdig ingrediënt in de moderne keuken. Goede matcha ziet eruit als een levendig, lentegroen poeder, zo fijn als talk, met een delicate geur van vers gras en zeebries. Bij traditionele bereiding wordt matcha krachtig geklopt met heet, maar niet kokend, water om een schuimige, smaragdgroene thee te creëren.

De smaak is uniek: een balans tussen zachte zoetheid en aangename bitterheid met tonen van spinazie of tarwegras en een diepe umami-rijkdom. Omdat je het hele theeblad consumeert in plaats van alleen een infusie, biedt matcha een geconcentreerde ervaring van smaak en voedingsstoffen zoals antioxidanten en cafeïne.

In de afgelopen twee decennia heeft matcha een sprong gemaakt van theehuizen naar de wereldwijde culinaire scene. Matcha lattes in cafés van New York tot Sydney, matcha-ijs, taarten en zelfs hartige gerechten zijn nu onderdeel van de culinaire mainstream. Maar achter de trendy groene tint schuilt een rijke traditie en een zorgvuldige productiemethode die matcha echt bijzonder maken.

Matcha geschiedenis door de tijd heen

Het verhaal van matcha begint in China tijdens de Tang-dynastie (7e-10e eeuw) en Song-dynastie (10e-13e eeuw), toen poederthee voor het eerst werd bereid door theepoeder met heet water te kloppen. Zenboeddhistische monniken uit Japan brachten rond 1191 de methoden en zaden van poederthee terug naar Japan. Een monnik, Eisai, promootte de teelt en gezondheidsvoordelen ervan en schreef het eerste Japanse theetraktaat.

In de 16e eeuw verfijnden theemeesters zoals Sen no Rikyū theepoeder tot chanoyu, de Japanse theeceremonie gericht op harmonie, respect, zuiverheid en rust. Matcha werd geassocieerd met zenmeditatie en werd door samoerai en de adel gedronken als onderdeel van een spirituele esthetiek.

Tegenwoordig is matcha zowel ceremonieel als informeel. Westerse cafés introduceerden matcha lattes, en nu floreren informele matchacafés ook in Japan. Een deel van de beste matcha wordt nog steeds verbouwd in regio's zoals Uji bij Kyoto en Nishio in Aichi. Het wordt gegeven als cadeau, geserveerd aan eregasten en gezien als een symbool van gezondheid en mindfulness.

Het westerse enthousiasme voor matcha nam in de jaren 2010 een hoge vlucht dankzij de gezondheidsperceptie en de fotogenieke kleur. In tegenstelling tot veel vluchtige trends, bouwt matcha voort op een diepe culturele traditie om zijn populariteit te behouden.

Hoe Matcha wordt gemaakt

De productie van matcha begint met specifieke Camellia sinensis-cultivars die ongeveer 3-4 weken voor de oogst in de schaduw worden geteeld. Theetuinen worden beschaduwd met bamboematten of schermen om zonlicht te beperken en de aanmaak van chlorofyl en aminozuren zoals L-theanine te stimuleren voor een levendige groene kleur en een rijke umami-smaak.

De oogst vindt plaats in het voorjaar, vaak in mei. Alleen de jongste, tere blaadjes worden met de hand geplukt en snel gestoomd om oxidatie te stoppen en hun frisse groene kleur te behouden. Deze blaadjes, tencha genaamd, worden vervolgens ontsteeld, ontdaan van nerven, gedroogd en met grote granietmolens vermalen tot een superfijn poeder dat aanvoelt als babypoeder.

Het malen gaat langzaam: één molen kan een uur nodig hebben om ongeveer 30-40 gram matcha te produceren. De kwaliteitscontrole is streng. Schaduw, handmatig plukken, malen en de juiste opslag (op een koele, luchtdichte plaats) beïnvloeden allemaal de uiteindelijke kwaliteit van matcha.

Ceremoniële matcha is heldergroen en van nature zoet, ideaal om puur te kloppen. Culinaire en barista-kwaliteiten zijn bitterder en werken goed in lattes, baksels en gerechten. Voor de bereiding wordt ongeveer een theelepel matcha met heet water in een speciale kom geklopt met een bamboegarde (chasen). Dit zorgt voor een stralend groen schuim en een meditatieve ervaring.

Gemakkelijke en leuke matcha-recepten om te proberen

• Matcha Chia Pudding Parfait: Gelaagde chiazaadjes geweekt in matcha-amandelmelk, gegarneerd met verse bessen. Een vezelrijk ontbijt of tussendoortje dat je van tevoren kunt klaarmaken.
• Eenvoudige Iced Matcha Latte: Ceremoniële matcha geklopt met heet water, honing en vanille havermelk, geserveerd met ijs. Een drankje van cafékwaliteit dat je in een paar minuten maakt.
• Iced Matcha Latte (Een Gezellige Keuken): Matcha eenvoudigweg gemengd met koude melk en ijs, de perfecte verfrissende, minimalistische traktatie voor thuis.
• Matcha Latte (Food & Wine stijl): Klassieke warme matcha latte gezoet met honing en gestoomde melk. Zeef, klop, schuim, het is een makkelijke manier om je gebruikelijke drankje te upgraden.
• Matcha SmoothieMeng matcha met yoghurt, mango, gember en bruisend water voor een natuurlijk zoete, pittige smoothie die makkelijk te drinken is en je energie geeft.
• Matcha witte warme chocolademelk: Een decadente, romige drank die matcha combineert met kokosmelk en witte chocolade. Uitstekend voor matcha-beginners die de voorkeur geven aan zoetere smaken.

Matcha's gezonde randje

Matcha levert de voedingsstoffen van het hele blad, met een hoger totaalgehalte aan antioxidanten zoals EGCG in vergelijking met gewone groene thee. Het bevat zowel cafeïne als L-theanine. L-theanine bevordert kalmte en focus, waardoor de effecten van cafeïne worden gecompenseerd voor langdurige energie.

Matcha bevat doorgaans ongeveer 20-45 mg cafeïne per gram. Een standaard portie van 2-4 gram levert ongeveer 40-180 mg cafeïne – vergelijkbaar met een kop koffie, maar geleidelijker afgegeven. Onderzoek suggereert dat matcha cognitie, stressvermindering, stofwisseling, hartgezondheid en stemming kan ondersteunen. Hoewel veel bevindingen veelbelovend zijn, is verder onderzoek nodig.

Matcha is over het algemeen veilig. Overmatige inname kan cafeïnegerelateerde bijwerkingen veroorzaken. Let op met gezoete of zuivelrijke matchadranken, die de voedingswaarde kunnen beïnvloeden. Een leuke opmerking: het sterke pigment van matcha kan je tong of tanden tijdelijk groen kleuren. Onschadelijk, maar zeker een memorabel drankje!

Matcha in de moderne keuken

In Japan is matcha populair in ijs, wagashi (traditionele zoetigheden), gebak, chocolade, dranken en zelfs hartige toepassingen zoals zoutwrijvingen of tempurakruiden. Wereldwijd vind je matcha macarons, koekjes, smoothies, cocktails, lattes en zelfs snacks met matcha-smaak zoals KitKats.

Matcha lattes – matcha geklopt met melk en zoetstof – zijn vaste prik geworden in cafés. Zelfs grote ketens bieden matchafrappuccino's aan. De umami- en zoet-bittere balans maakt matcha veelzijdig in zowel desserts als hartige gerechten. De levendige groene kleur heeft matcha tot een Instagram-favoriet gemaakt, hoewel puristen misschien nog steeds de voorkeur geven aan traditionele bowls.

Kwaliteit is belangrijk. Begin met ceremoniële kwaliteit voor een pure smaak en verken vervolgens culinaire kwaliteiten voor koken of blenden. Een leuk weetje om af te sluiten: Samurai dronken matcha vóór een gevecht om hun focus te verscherpen en zichzelf te versterken. Een ochtendmatcha bereidt ons nu voor op de gevechten van e-mails en vergaderingen!