Wat is een Cortado?

In de wereld van de koffie, waar lattes en cappuccino's vaak de hoofdrol spelen, cortado is een rustigere klassieker die internationale waardering geniet. Een cortado is in wezen een espresso “cut” met een kleine hoeveelheid warme melk – de naam komt in feite van het Spaanse werkwoord cortar, wat 'snijden' betekent. Het idee is simpel: de intensiteit en zuurgraad van de espresso worden verzacht (gesneden) door de toevoeging van melk, waardoor een gebalanceerde, zachte, kleine koffiedrank ontstaat. Een cortado wordt meestal geserveerd in een klein glas en bevat meestal ongeveer gelijke delen espresso en melk, hoewel de exacte verhoudingen enigszins kunnen variëren per regio of persoonlijke smaak (vaak ligt de verhouding ergens tussen 1:1 en 1:2 koffie en melk).

Wat maakt een Cortado anders dan andere koffiesoorten?

In tegenstelling tot een schuimige cappuccino of een grote latte met melk, heeft een cortado weinig tot geen schuim en is hij niet verdund met veel melk – hij is sterker dan een flat white, maar romiger dan een shot espresso. Het resultaat is een korte, krachtige koffie met een fluweelzachte textuur, perfect voor wie iets zoekt tussen een zwarte koffie en een drankje met melk. In Spanje en veel Latijns-Amerikaanse landen is een café cortado een dagelijkse favoriet, het soort koffie dat je halverwege de ochtend of in de middag drinkt voor een snelle cafeïneboost zonder de inhoud van een grote kop koffie.

De oorsprong van de Cortado: van Spanje naar de wereld

De cortado vindt zijn oorsprong in de Iberische traditie van koffiedrinken, met name in Spanje en Portugal. Espressomachines werden halverwege de 20e eeuw populair in Spaanse cafés, en daarmee kwamen ook diverse espressodranken. De term cortado In de context van koffie vond het voor het eerst navolging in Spanje – het beschreef simpelweg espresso “aangelengd” met wat melk, en het concept ontstond waarschijnlijk organisch toen klanten die pure espresso te scherp vonden, om een beetje melk vroegen om de smaak te verzachten. Al snel bestelden ze een cortado werd net zo gewoon als het bestellen van een café solo (een gewone espresso) in Spaanse cafés.

De Spaanse cultuur van ontspannen café-zitten en sociale koffiepauzes gaf de cortado een vaste plek. Hij verspreidde zich naar buurland Portugal (waar een vergelijkbare kleine koffie met melk misschien wel... garoto of pingado) en naar Latijns-Amerika. In Cuba bijvoorbeeld, een drankje genaamd cortadito werd populair – het is in wezen een cortado, vaak gemaakt met een zoete twist (met verdampte melk of gecondenseerde melk) en meestal met voorgezoete espresso. Cubaanse immigranten brachten de cortadito naar Miami, waar het nu een vast onderdeel is van de Cubaans-Amerikaanse gemeenschap, vaak genoten in kleine piepschuimen bekertjes van cafés met ramen in Little Havana.

Jarenlang bleef de cortado buiten de Spaanstalige gemeenschappen relatief onbekend. Hij stond niet vaak op de menukaarten van grote internationale koffieketens. Naarmate de specialiteitskoffiebeweging in de jaren 2000 en 2010 groeide, zochten barista's en koffieliefhebbers echter inspiratie in Europese en wereldwijde koffietradities die verder gingen dan het standaard Italiaanse menu. De cortado begon te verschijnen in onafhankelijke koffiebars, vaak geprezen als een keuze voor fijnproevers die de smaak van espresso benadrukt met een vleugje melk voor balans. Een interessant hoofdstuk in zijn moderne populariteit speelde zich af in San Francisco: het lokale koffiebedrijf Blue Bottle bood een cortado-achtig drankje aan dat ze de "Gibraltar" noemden (vernoemd naar het glas waarin het werd geserveerd). De Gibraltar stond niet op de officiële menukaarten, maar werd een cultfavoriet en droeg bij aan de popularisering van het idee van een kleine, evenwichtige koffie-en-melkdrank in de VS.

Wat zit er in een Cortado?

Een klassieke cortado bestaat uit slechts twee onderdelen: espresso en melkMaar de sleutel ligt in de kwaliteit en behandeling van deze componenten:

• Espresso: Een cortado begint met een verse shot (of dubbele shot) espresso. De koffie die gebruikt wordt, kan elke espressobranding zijn, hoewel het in Spanje vaak een medium-donkere branding is voor een robuuste smaak. De espresso moet goed geëxtraheerd zijn om de rijke smaken naar voren te brengen zonder overmatige bitterheid, want in een cortado is er geen enorme hoeveelheid melk om een slechte shot te maskeren.
• Melk: De melk in een cortado wordt gestoomd, maar licht. Hij wordt verhit tot een warme temperatuur (vaak rond de 60-65 °C), heet genoeg om aangenaam te zijn en de natuurlijke zoetheid van de melk naar voren te brengen, maar niet zo heet dat je je verbrandt. Cruciaal is dat de melk niet zwaar geschuimd Zoals in een cappuccino. Je krijgt misschien een dun laagje microschuim bovenop, maar over het algemeen blijft de melk vloeibaar en glad gemengd. Traditioneel wordt volle melk gebruikt, wat zorgt voor de romigste textuur, maar barista's kunnen zich aanpassen aan voorkeuren of dieetwensen (sommige koffiebars bieden bijvoorbeeld cortados met haver- of amandelmelk aan).

Qua volume is een cortado meestal zo'n 120 tot 180 ml. Als een dubbele shot espresso ongeveer 60 ml is, wordt er een gelijke hoeveelheid of iets meer gestoomde melk aan toegevoegd. Vanwege dit kleine volume is het een drankje dat bedoeld is om relatief snel te drinken, niet om er lang van te nippen – hoewel je er zeker rustig van kunt nippen en ervan kunt genieten.

Er worden geen smaakstoffen of siropen toegevoegd aan een traditionele cortado; het draait allemaal om de pure combinatie van koffie en melk. Dat gezegd hebbende, kun je de smaak naar eigen wens aanpassen (het is niet ongebruikelijk om een snufje suiker of zelfs een gearomatiseerde siroop toe te voegen, maar dat is meer een kwestie van persoonlijke voorkeur dan van traditie).

Hoe je als een pro een Cortado maakt

Het maken van een cortado is eenvoudig voor iedere barista die is opgeleid met een espressomachine:

1. Zet de espresso klaar: Zet een verse espresso (meestal een dubbele shot voor extra kracht) in een klein glas of kopje. Ideaal is een geconcentreerde, aromatische espressobasis.
2. Stoom de melk: Verwarm de melk met het stoompijpje tot deze zijdezacht is en slechts een licht fluweelachtig microschuim vormt. Het doel is niet om aparte schuimlagen of stijf schuim te creëren, maar eerder een egale, romige melk. De hoeveelheid melk is klein – net genoeg om de espresso te evenaren of iets te overtreffen.
3. Combineren: Giet de gestoomde melk bij de espresso. Vaak gebeurt dit langzaam, en gezien het kleine formaat is latte art mogelijk, maar dan op miniatuurformaat (sommige barista's kerven een klein hartje of patroontje op een cortado). De melk en espresso moeten harmonieus samensmelten, met een lichtbruine crèmelaag/microschuimlaag erbovenop.

Wat het serveren betreft, wordt een cortado traditioneel geserveerd in een klein glasIn Spanje zie je het misschien in een eenvoudig whiskyglas of een specifiek cortadoglas. Sommige cafés gebruiken een klein glazen kopje in een metalen houder met een handvat (vooral in ouderwetse Spaanse cafetaria's). De Blue Bottle "Gibraltar"-versie werd populair en werd geserveerd in een Libbey Gibraltar-glas van 137 ml, dat in de VS een vast onderdeel van de identiteit werd. Als je geen glas gebruikt, kan een demitassekopje of een klein keramisch kopje volstaan, maar het transparante glas benadrukt de aantrekkelijke gelaagde look van koffie en melk.

In tegenstelling tot grotere koffiedranken is de cortado niet typisch een drankje om mee te nemen of mee te nemen in een grote papieren beker. Hij is bedoeld om relatief snel na bereiding te worden gedronken, zodat je optimaal van de balans kunt genieten. Als je in een Spaans café een cortado bestelt, sta je misschien aan de bar en drink je hem een paar minuten op voordat je weer naar je werk gaat – het geeft je die snelle opkikker zonder dat je lang bij een enorme mok hoeft te blijven hangen.

De rol van de Cortado in het Spaanse en Latijnse koffieleven

De cortado is diepgeworteld in de Spaanse en Latijns-Amerikaanse koffiecultuur als een dagelijks genot. Als je 's ochtends in Spanje een lokaal café of bar binnenstapt, zul je waarschijnlijk gasten nonchalant horen bestellen. “Een sneetje, alstublieft,” naast hun ontbijtgebak of middagsandwich. Het wordt gezien als een no-nonsense koffie – niet zo intens als een espresso, niet zo vullend als een café con leche (de Spaanse versie van een latte). Het past perfect in de Spaanse levensstijl van korte koffiepauzes. Veel Spanjaarden drinken na de lunch een cortado om de middagdip te verdrijven.

In landen als Argentinië of Colombia vind je soortgelijke praktijken onder namen als cortado of perico (in sommige delen van Latijns-Amerika verwijst perico naar koffie met een beetje melk). Het idee om koffie te verdunnen met een scheutje melk is wijdverbreid. Elke plek heeft zijn eigen kleine variatie – bijvoorbeeld in Buenos Aires, waar je een cortado krijgt u een kleine koffie met een scheutje melk, vaak geserveerd in een klein glaasje op een schoteltje, soms met een klein koekje of een glas water.

Cultureel gezien sluit de cortado aan bij de voorkeur voor koffiepauzes als sociaal of herstellend ritueelHet is het soort koffie dat je drinkt terwijl je in een café staat en een paar woorden wisselt met de barista of je tafelgenoot, in plaats van een gigantisch, gearomatiseerd brouwsel dat je met je meedraagt. De eenvoud van een cortado is onderdeel van zijn charme – hij wordt gezien als authentiek en pretentieloos.

De opkomst van de cortado in de internationale koffiescene weerspiegelt ook een culturele kruisbestuiving. Terwijl derde-golfkoffiebars consumenten probeerden te informeren over verschillende koffiestijlen, werd de cortado een ambassadeur van de Spaanse koffiecultuur in het buitenland. Koffieliefhebbers waardeerden het dat het niet zomaar een naam was voor hetzelfde oude ding; het bood een andere balans dan de Italiaanse macchiato of de Australische/Nieuw-Zeelandse flat white. In veel trendy cafés, van Londen tot Los Angeles, vind je tegenwoordig "cortado" op de menukaart, aantrekkelijk voor diegenen die een sterke koffie willen die getemperd is, maar niet verdronken in melk.

Waarom Cortados wereldwijd trending zijn

Hoewel de cortado zelf een eenvoudig drankje is, is de groeiende populariteit ervan opmerkelijk. In de VS en andere niet-Spaanstalige markten vertegenwoordigt de cortado-trend een verschuiving naar kleinere, meer koffiegerichte drankjes, waarschijnlijk een reactie op jarenlange zeer grote, soms te zoete koffiedrankjes. Consumenten zijn steeds meer geïnteresseerd in de herkomst van de bonen, het brandprofiel en het vakmanschap van het koffiezetten – en een cortado is een geweldig formaat om het karakter van een espressoshot te proeven met net genoeg melk om het te verzachten.

Onafhankelijke koffieshops hebben het voortouw genomen in het trendy maken van de cortado. Vaak zie je een cortado met enige trots beschreven staan op een menukaart ("60 ml espresso + 60 ml gestoomde melk") – het wordt gepositioneerd als een kenmerk van een serieuze koffiezaak. Ook sociale media hebben een rol gespeeld: een mooie cortado in een glas, soms met latte art, is een Instagrammable koffiemoment.

De invloed van de cortado heeft zelfs grote ketens op subtiele wijze een zetje gegeven. Hoewel Starbucks en vergelijkbare ketens doorgaans geen "cortado" bij naam vermelden, hebben ze wel kleinere lattes en flat whites geïntroduceerd die inspelen op de behoefte aan minder melk. In sommige markten heeft Starbucks in stilte een cortado of iets dergelijks getest onder de naam "Cortado Blanco", waarmee ze zich aanpasten aan de lokale trends.

Naast het drankje is de cortadocultuur een symbool geworden van waardering voor wereldwijde koffietraditiesNet zoals de Italiaanse espressocultuur of de Turkse koffiecultuur iconische representaties hebben, vertegenwoordigt de cortado de Spaanse cafécultuur. Het is tegenwoordig niet ongebruikelijk om koffiegerichte evenementen of festivals te zien waar proeverijen cortado's omvatten, of baristawedstrijden waar het bereiden van een geweldige cortado een vaardigheidstest is (omdat de juiste balans vinden in een klein drankje lastiger kan zijn dan in een grote latte).

In wezen is de moderne "trendy" van de cortado in sommige steden simpelweg te danken aan het feit dat de rest van de wereld zich aanpast aan wat Spanje en Latijns-Amerika al generaties lang kennen: een eenvoudige, heerlijke koffiepauze die perfect is. Naarmate meer mensen hem ontdekken, lijkt de cortado minder exotisch en meer een oude bekende – een welkome aanvulling op het wereldwijde koffielexicon.